Kinh nghiệm luyện và thi Listening IELTS (1)

Dạng bài điền tên, số, mã số

Hiện tại đang giảng dạy tutor IELTS cho một lớp nhỏ, đồng thời từng có một chuyên đề riêng về kĩ năng listening IELTS cho lớp Free IELTS Class 04 của VIC, và đang dạy speaking cho lớp Free Course 01 của VIC tại Hà Nội, mình đã nhiều lần được học sinh hỏi về cách học nghe và tại sao mình ít dạy môn nghe. Thực tế thì môn nghe là môn phải tự học và tự rèn luyện nhiều nhất. Nghe càng nhiều, để ý càng nhiều thì sẽ càng lên được kĩ năng nghe. Với kĩ năng nghe thì tips là rất khó áp dụng được, không như reading, nhiều người cho rằng reading cần tips thì mới điểm cao (tôi tạm chấp nhận điều này). Với môn nghe, chỉ có cách duy nhất đó là bạn luyện tập làm bài test thường xuyên, chăm chỉ nghe đa dạng  chủ đề với nguồn ở ngoài (gợi ý BBC và TED.com), ngoài ra thì có thể áp dụng một số chiến thuật làm bài nghe.

Ở đây mình chia sẻ một số chiến thuật làm từng dạng bài trong đề thi nghe (không có chiến thuật hay cách học nào đúng cho tất cả mọi người, bạn nên thử cách của mình, để xem có hợp không rồi quyết định có áp dụng nó không, tất nhiên nên thử với vài bài), đây hoàn toàn không phải là tips.

Đây có thể nói là dạng bài thường chỉ gặp ở session 1 hoặc 2 trong đề thi nghe IELTS thôi. Nhiều người coi nó là cách để kiếm điểm trong khi với vài người thì nó lại là ác mộng.

Với dạng bài này đa phần người làm bài sẽ gặp những lỗi như sau:

• Điền sai hoàn toàn tên của người hoặc vật cần điền, hoặc điền sai mã số nào đó. Có thể người nghe sẽ điền thiếu số hoặc chữ, hoặc điền thừa số hoặc chữ.
• Người nghe không thể nghe được người ta đánh vần cái gì. Thông thường lỗi này là do kĩ năng nghe kém, không nghe kịp bài nghe.

Để giải quyết vấn đề này, người nghe cần chú ý nhất đó là việc phải có sự tập trung cao, để làm được vậy thì cần phải có kĩ năng  “tiên đoán”. Tức là phải đoán trước sắp tới đoạn nói tới cái cần nghe. Thông thường chúng ta cần căn cứ theo các key words. Thông thường, khi nói tới tên ai đó, người ta sẽ nói tới từ “name”, một lưu ý là nếu cái tên đó khó thì sẽ có “re-spell” lại nhưng chỉ đánh vần lại phần thường là cuối thôi. Các bạn không được nghe nhiều lần đâu, nên hãy tập trung thật kỹ. Nếu ở phần part 1 thì thường là người nghe phải điền vào một cái form nào đó. Và người nói sẽ nói một số từ như “CV”, “profile”, details”, “ID card”, “card namber”, “account code”. Thực tế cái khó của bài này là người ta chơi các bạn bằng cách nào đó khi đánh vần thôi. Chứ không phải là ta không biết khi nào nó đọc. Nếu thực sự ko biết người ta nói tới đâu trong bài đọc và câu hỏi thì rất khó để các bạn lấy điểm ở mức “cơ bản” nhất ấy chứ.

Để vượt qua dạng bài này, một điều cơ bản nhất các bạn cần biết đó là sự khác nhau giữa phát âm của số 8 và chữ H. Rất dễ lầm. Ngoài ra còn vấn đề ở cách phát âm chữ X, không hề giống như trong tiếng Việt. Do đó, điều đầu tiên các bạn cần biết là tìm hiểu lại cách phát âm của bảng chữ cái Alphabet trong tiếng Anh. Rất nhiều bạn còn có thói quen phát âm chữ W thành “cái chữ gì đó trong tiếng Việt”. Thêm nữa không nhiều người chịu để ý phát âm chữ Z!. Hay nhiều người nhầm giữa “G” và “J”, nhầm giữa “E” và “I”, hay nhầm “K” và từ “key”. Những sai lầm rất cơ bản và chủ quan.

Một điều nữa là cần biết quy luật người Anh đánh vần, người ta vẫn có intonation trong quá trình đánh vần. Thực tế là nếu đọc 3 chữ liền nhau, sẽ nhấn âm vào chữ đầu và chữ cuối. Quy luật này áp dụng đọc bộ 3 từ đầu tới cuối, nếu ở cuối gồm 4 hoặc 2 chữ thì sẽ đọc luôn cụm này (quy tắc nhấn không đổi). Ngoài ra quy luật đánh vần sẽ thay đổi khi đánh vần 2 chữ liền nhau. Tức là sẽ đọc 2 chữ này và 1 chữ sau hoặc trước nó thành 1 bộ 3. (thực tế quy tắc đánh vần rắc rối hơn rất nhiều, nhưng chỉ cần nắm cơ bản là vậy). Tương tự với số hoặc một dãy code (gồm cả số và chữ). Các bạn có thể tham khảo trong clip sau http://www.youtube.com/watch?v=3ZBREk7l39M

Khi đánh vần một dãy số người ta có nhiều cách, đọc từng số, theo bộ ba, hoặc đọc 2 số thành 1 cặp với nhau. Trong bản thân các số có đa âm người ta cũng đọc có trọng âm rõ ràng, nhiều bạn không để ý tới việc phát âm này.

Khi nghe thì các bạn hãy tập thói quen nhẩm lại trong đầu, sau khi người ta đánh vần xong, sẽ nói tiếp thông tin nào đó ko quan trọng, dành thời gian này để các bạn nhẩm lại và điền. Nói chi tiết như sau, thông thường, khi đánh vần tên, người ta đánh vần bộ 3 chữ đầu tiên. Ta nghe nó xong, sẽ có một đoạn ngắt, các bạn nên vừa nhẩm lại vừa viết và đợi cho người nói đánh vần group tiếp theo. Lúc này ta tiếp tục như vậy. Một sai lầm là nhiều bạn hay đợi cho người ta đọc hết, nhẩm lại rồi ghi, nhưng áp dụng cho số và tên thôi ngắn, dùng cho code dài thì dễ nhầm lắm. Ngoài ra thì có một cách làm khác đó là nhẩm lại nhưng áp dụng cho 2 nhóm liên tiếp (tức là có thể có tối đa 7 kí tự), việc này cũng rất có thể gây nhầm lẫn nếu bạn có trí nhớ ngắn hạn tồi như mình.

Với dạng bài này, và với bài task 1,2,3 nói chung, do hình thức bài nghe là cuộc giao tiếp giữa 2 đối tượng, nên chỉ có 2 giọng mà thôi, các bạn cần nhớ rõ 2 giọng này. Do hình thức của IELTS thông thường là thông tin cần cho bài test là nằm đa số trong câu trả lời của một người thôi (có thể là của người mua hay người bán, của thầy hay của trò, của gái hay của dai…) Nên bạn nên tập trung nhiều vào một người nắm thông tin thôi (tuy nhiên mình khuyên các bạn nên đọc trước câu hỏi để dự đoán nó sẽ do ai trả lời, sẽ tốt hơn nhiều, do đó cần luyện kĩ năng đọc nhanh để đọc đề).

Cách tập luyện cho dạng bài này:

Sách Listening Strategies for the IELTS Test (sách hình chìa khóa ở bìa)

Tập viết và nhẩm tất cả tên của mọi người, hoặc dãy số bạn gặp (dùng ngay trong cái danh bạ của các bạn là đủ), hoặc dãy code nào bạn gặp. Biến nó thành phản xạ của bạn luôn.

Một số lưu ý nhỏ:

Tên các con đường thường sẽ không được đánh vần đâu, do đó, các bạn nên chịu khó đọc báo, để ý tới tên địa chỉ, thực tế tên đường trong IELTS được đặt tên rất dễ thôi, đều là các từ thông thường.

Nhiệt độ được đọc là 19 degrees Celsius hoặc 19 degrees Fahrenheit. Các bạn có thể viết tắt là C hay F đều được nhé

(Note tới sẽ nói tới phần bài Fill the map/process)

By Duc Thang Bui

Mong đợi sự tôn trọng từ những người có ý định sử dụng bài viết của tôi.